21 Νοέ 2022

Η πρώιμη παιδική κακοποίηση και παραμέληση, τυπικά χαρακτηριστικά των δυσλειτουργικών οικογενειών, μπορεί να οδηγήσει σε δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο, όπως:

  • Μειωμένος όγκος στον προμετωπιαίο λοβό που ελέγχει την λήψη αποφάσεων, επίλυση προβλημάτων, συναισθηματική αυτορρύθμιση, προσοχή και συγκέντρωση.
  • Βλάβη στον ιππόκαμπο, το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τη μνήμη και τη μάθηση.
  • Υπερδραστηριότητα στην αμυγδαλή, το κέντρο φόβου του εγκεφάλου.

Με δεδομένα τα παραπάνω, δεν προκαλεί έκπληξη ότι οι έρευνες έχουν δείξει ότι η δυσλειτουργική οικογενειακή δυναμική μπορεί να κάνει τα παιδιά να χάσουν αναπτυξιακά ορόσημα και να παρουσιάσουν μαθησιακά ελλείμματα

Τα παιδιά αυτά, αργότερα ως ενήλικες, είναι πολύ πιθανό να απομονωθούν κοινωνικά. Να δυσκολεύονται να εμπιστευτούν τους άλλους ή να επιδιώκουν πάση θυσία να γίνονται ευχάριστοι στους άλλους ακόμη και εις βάρος των δικών τους αναγκών (people’s pleasers), σα να μην αξίζουν την αποδοχή ούτως ή άλλως.

Όσοι μεγάλωσαν σε δυσλειτουργική οικογένεια, τείνουν να αναπτύσσουν προβλήματα ψυχικής υγείας όπως διαταραχές συμπεριφοράς, διαταραχές χρήσης ουσιών, διαταραχές πρόσληψης τροφής, κατάθλιψη, άγχος, Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) ή Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας.

8 προτάσεις για να διαχειριστούμε τις επιπτώσεις:

1.Βγείτε από τον ρόλο του θύματος:

Δεν μπορείτε να αλλάξετε τους άλλους, δηλαδή τους γονείς σας ή τη συμπεριφορά τους, αλλά μπορείτε να αλλάξετε τη δική σας συμπεριφορά. Αναλάβετε την ευθύνη για το πώς εσείς οι ίδιοι διαχειρίζεστε τις επιπτώσεις αυτού που σας συνέβη εχτές, για το τι σας συμβαίνει σήμερα αλλά και για το μέλλον που δημιουργείτε.

2. Αποστασιοποιηθείτε από την οικογένεια που σας προκαλεί πόνο:

Με την ψυχική ενέργεια και τον χρόνο που θα εξοικονομήσετε, θα μπορέσετε να επενδύσετε πραγματικά στην προσωπική σας ανάπτυξη. Πιθανότατα, όσο προσπαθείτε να προχωρήσετε, τοξικοί γονείς ή μέλη της οικογένειας θα επιδιώκουν συνεχώς να σας αποσπούν την προσοχή. Συνεχίστε να κάνετε focus σε εσάς και στην δική σας προσωπική εξέλιξη.

3. Επαγγελματική βοήθεια:

Μιλώντας με έναν σύμβουλο ψυχικής υγείας, θα επεξεργαστείτε το παρελθόν σας σε έναν ασφαλή χώρο. Ενδέχεται επίσης να χρειαστείτε την βοήθεια ενός ψυχιάτρου, αγωγή ή να ενταχθείτε σε ένα πλαίσιο. Ξεπεράστε τη ντροπή και αναζητήστε υποστήριξη ώστε να προχωρήσετε μπροστά. Εάν είστε γονέας και πέφτετε στα ίδια δυσλειτουργικά οικογενειακά πρότυπα, ένας συνδυασμός ατομικής θεραπείας και οικογενειακής συμβουλευτικής μπορεί επίσης να είναι ευεργετικός.

4. Οι φίλοι είναι η οικογένεια που επιλέγουμε:

Σε αυτή την περίπτωση, μπορούν να αποτελέσουν μέχρι και σανίδα σωτηρίας. Αντί να παραμένετε εγκλωβισμένοι στον τοξικό κύκλο της δυσλειτουργίας και να κολλάτε στο παρελθόν, ενισχύστε τις φιλίες σας τώρα και αναζητήστε την ασφάλεια, την αποδοχή και την άνεση, σε ένα δικό σας υποστηρικτικό πλαίσιο.

5. Υιοθετήστε υγιεινές συνήθειες για τον εγκέφαλό σας:

Ακόμα κι αν ο εγκέφαλός σας φέρει τα συναισθηματικά σημάδια της παιδικής κακοποίησης ή παραμέλησης που έχετε υποστεί, μπορείτε να βελτιώσετε τη λειτουργία του και άρα κάθε τομέα της ζωής σας, με σωστό ύπνο, διατροφή και άσκηση.

6. Εκπαιδευτείτε στις δεξιότητες επικοινωνίας και σχέσεων:

Κι αν δεν μεγαλώσατε σε ένα ισορροπημένο, υγιές οικογενειακό περιβάλλον, μπορείτε ακόμη και σήμερα να μάθετε να αναπτύσσετε υγιείς δεσμούς με τον σύντροφο, τα παιδιά, τους φίλους σας. Βελτιώστε τις επικοινωνιακές σας δεξιότητες παρακολουθώντας σεμινάρια γονεϊκότητας και Αποτελεσματικής Επικοινωνίας όπως αυτά του μοντέλου Gordon ή ξεκινήστε συμβουλευτική ζεύγους.

7. Μιλήστε για τα συναισθήματα και τις εμπειρίες σας:

Μπορείτε να διαλύσετε την ντροπή, την απομόνωση και τη μοναξιά και να δημιουργήσετε σχέσεις πιο βαθιές όταν τολμήσετε να μοιραστείτε τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας με τους δικούς σας ανθρώπους. Το να αναγνωρίζουμε και να μιλάμε για τα προβλήματά μας σε ανθρώπους που μας ακούν με κατανόηση, ανοίγει την πόρτα της θεραπείας.

8. Υγιής οριοθέτηση:

Κάτι που μάλλον ήταν απίθανο να συνέβαινε στα παιδικά σας χρόνια, αν μεγαλώσατε σε δυσλειτουργική οικογένεια. Τα όρια είναι ένα σημαντικό συστατικό των υγιών σχέσεων, ένας τρόπος να διεκδικήσετε τον σεβασμό, αλλά και την ικανοποίηση των αναγκών σας.

Το να μεγαλώνουμε σε δυσλειτουργική οικογένεια αφήνει έντονα σημάδια στην ψυχή και τον εγκέφαλό μας. Χρειάζεται θάρρος και πειθαρχία ώστε να αναλάβουμε την ευθύνη να μας αγαπήσουμε και να μας φροντίσουμε, με τον τρόπο που εμείς χρειαζόμαστε.

Βιβλιογραφία

Friel, J., & Friel, L. (1988). Adult children secrets of dysfunctional families: The secrets of dysfunctional families. Health Communications, Inc..

Gibson, L. C. (2015). Adult children of emotionally immature parents: How to heal from distant, rejecting, or self-involved parents. New Harbinger Publications.

Leiter, J., & Johnsen, M. C. (1997). Child maltreatment and school performance declines: An event-history analysis. American Educational Research Journal, 34(3), 563-589.

Neal, J. G. (2006). Raised by wolves: Integrating the new generation of feral professionals into the academic library.

Rodriguez, N., Smith, H., & Zatz, M. S. (2009). “Youth is enmeshed in a highly dysfunctional family system”: Exploring the relationship among dysfunctional families, parental incarceration, and juvenile court decision making. Criminology, 47(1), 177-208.

Thompson, A., & Hollis, C. (2003). Authoritarian parenting attitudes as a risk for conduct problems. European Child & Adolescent Psychiatry, 12(2), 84-91.

Ubaidi, B. A. A. (2017). Cost of growing up in dysfunctional family. Journal of Family Medicine and Disease Prevention, 3(3), 1-6.

Wolynn, M. (2017). It didn’t start with you: How inherited family trauma shapes who we are and how to end the cycle. Penguin.