Κάτι κουρασμένα παλικάρια

Το περίμενα με λαχτάρα αυτό το σαββατοκύριακο που θα πήγαινα καλεσμένη στο εξοχικό ενός φίλου. Είχαμε πολλά να πούμε και ενώ πάντα απολαμβάνουμε ο ένας την παρέα του άλλου, είχαμε μια τεράστια διαφορά: εκείνος με περίμενε πώς και πώς να με ξεναγήσει στις πιο απομακρυσμένες παραλίες του τόπου, ενώ εγώ δεν ξεκολλούσα απ΄ τον καναπέ, κι ας ήταν το σπίτι δυο βήματα απ΄ τη θάλασσα. Είχα μόλις παραδώσει ένα κρίσιμο κομμάτι της διπλωματικής μου θυσιάζοντας πολλά συνεχή σαββατοκύριακα πάνω απ΄ τον υπολογιστή και ήξερα ότι με περίμενε άλλη τόση δουλειά στο γραφείο προτού φύγω για τις καλοκαιρινές μου διακοπές. Με θλίψη συνειδητοποίησα πως μόλις χαλάρωσα στο παραμυθένιο εκείνο εξοχικό, μου βγήκε κούραση που έμοιαζε να έχει συσσωρευτεί μέσα μου για χρόνια. Μήπως σας είναι γνώριμη αυτή η αίσθηση;

Το σκασμένο λάστιχο

Όταν έπαθα το πρώτο burn out, αυτόματα αναρωτήθηκα: “Τι θα με ευχαριστούσε τόσο, ώστε να ισορροπήσω;” Πάντα πίστευα πως ο ανθρώπινος οργανισμός χρειάζεται να διατηρεί ένα ισορροπημένο ισοζύγιο.

Όταν κουραζόμαστε πολύ πνευματικά, χρειαζόμαστε ίσως παραπάνω γείωση με το να κάνουμε χειρωνακτικές εργασίες ή να περπατάμε. Όταν μας πνίγουν τα προβλήματα, μπορεί να χρειαζόμαστε να αφαιρεθούμε απασχολούμενοι με τους άλλους, ώστε να δούμε τα δικά μας θέματα στις πραγματικές τους διαστάσεις. Όταν περνάμε δύσκολα στη δουλειά, θα βοηθούσε να ξέρουμε πως έχουμε μια αγκαλιά να μας περιμένει όταν επιστρέψουμε αργά στο σπίτι. Όταν δουλεύουμε σε ένα γραφείο αποκομμένοι από τη φύση και δεν ξέρουμε ούτε καν τι καιρό έχει έξω, θα μπορούσε να μας ισορροπήσει μια βόλτα στο βουνό ή τη θάλασσα, μόλις αυτό είναι δυνατό. Αν καθόμαστε πολλές ώρες για μελέτη ή εργασία, θα μας βοηθούσαν ίσως οι διατάσεις για να ξεπιανόμαστε και να ρέει καλύτερα η ενέργεια.

Κάποτε άκουσα μια παρομοίωση από έναν γιατρό, που βρήκα πολύ σοφή: ο οργανισμός μας είναι σαν ένα λάστιχο, που όσο το καταπονούμε, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να σκάσει– και κατά συνέπεια να αρρωστήσουμε σωματικά ή πνευματικά. Με την ίδια καταπόνηση, σωματική ή συναισθηματική, οι επιπτώσεις δεν είναι σε όλους ίδιες θα μου πείτε. Μα βεβαίως, δεν είναι όλα τα λάστιχα ίδια. Και δυστυχώς, τα όρια των αντοχών μας δεν τα αναγνωρίζουμε, παρά μονάχα όταν τα συμπτώματα υποδεικνύουν ότι τα έχουμε ήδη ξεπεράσει.

Τι είναι αυτό που σε κουράζει;

Την πρώτη φορά που ένιωσα εξαντλημένη, ήταν μια περίοδος όπου μέσα από την ψυχοθεραπεία συνειδητοποίησα πως είχα πάρει λάθος δρόμο στη ζωή μου. Η κούραση εκείνη με ανάγκασε να συνειδητοποιήσω πόσα πράγματα δε μου έδιναν πια ευχαρίστηση, αλλά και να αναρωτηθώ τι θα μπορούσε να με βοηθήσει να ισορροπήσω το ισοζύγιο. Κατά πόσο άραγε σχετίζεται η κόπωση, ειδικά η χρόνια, με την ικανοποίηση από τη ζωή;Μήπως οι πόνοι στο σώμα, η έλλειψη διαύγειας, η υπέρμετρη ανάγκη για ύπνο μαρτυρούν πως ζούμε μια ζωή που δεν αντέχουμε και που δεν τολμάμε να αλλάξουμε;

Στάσου πλάι μου

Το είπε και ο Γιάλομ: “Η σχέση θεραπεύει, η σχέση θεραπεύει, η σχέση θεραπεύει”. Και δεν πιστεύω πως ισχύει μόνο ανάμεσα στον θεραπευτή και στον θεραπευόμενο. Οποιαδήποτε αυθεντική σχέση, μπορεί να λειτουργήσει ως μαξιλαράκι, ως αγκαλιά που θα μας ανακουφίσει από τις δυσκολίες, τα βάρη, την κούραση της καθημερινότητας αλλά και τα απρόοπτα της ζωής.

Πόσες φορές μετά από μια εξαντλητική μέρα δεν προτιμάμε να βρεθούμε με φίλους ή αγαπημένα πρόσωπα αντί να πάμε για ύπνο που σίγουρα τον χρειαζόμαστε; Το σύστημά μας αποζητάει το λιμάνι που παρέχει ένας ασφαλής δεσμός. Όπως διαπιστώθηκε από πολλές διαχρονικές μελέτες, η ευτυχία δεν μπορεί να προβλεφθεί από τα πλούτη ή την επιτυχία που κάποιος έχει κατακτήσει, αλλά μάλλον από το πόσους και πόσο βαθείς δεσμούς έχει δημιουργήσει στη ζωή του.

Το κρυφό μήνυμα της κούρασης

Μετά από τόσα χρόνια προσωπικής αναζήτησης, το μόνο για το οποίο δηλώνω με βεβαιότητα περήφανη, είναι πως αντί να μπαίνω στο ρόλο του θύματος, τείνω να παρατηρώ και να αναλαμβάνω την ευθύνη για όσα μου συμβαίνουν. Παρατηρώ τι μου λένε τα γεγονότα της ζωής μου, οι άνθρωποι που έλκω, η χρόνια κούρασή μου. Αναλαμβάνω την ευθύνη των επιλογών μου, των αποφάσεων που πήρα ή δεν πήρα αρκετά νωρίς.

Κάθε φορά που νιώθω εξαντλημένη, αναρωτιέμαι ποιο είναι το συναίσθημα: ενθουσιασμός γιατί πλησιάζω τον στόχο; ανακούφιση γιατί τον πέτυχα; ματαίωση γιατί δεν υπάρχει αντίκρυσμα; ποιο είναι το αντίτιμο για όλη αυτή την ταλαιπωρία, είναι μια αξία δικιά μου, μου την “φόρεσαν” ή απλώς συνεχίζω να τρέχω και να κουράζομαι από κεκτημένη ταχύτητα μην υλοποιώντας καμιά ουσιαστική αλλαγή στη ζωή μου; Γιατί είναι πολλών λογιών η κούραση: κούραση γλυκιά, κούραση γεμάτη ικανοποίηση, κούραση που δε ζήσαμε ακόμη τη ζωή που ονειρευόμαστε.

Βιβλιογραφικές Αναφορές
-Haidt, J (2018) Η υπόθεση της ευτυχίας:Σύγχρονες αλήθειες μέσα στην αρχαία σοφία. Ηράκλειο: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ
-Yalom, I.D. (1989) Love’s Executioner and Other Tales of Psychotherapy. Harmondsworth: Penguin Books.
-Rogers, C (1959) A theory of therapy, personality and interpersonal relationships as developed in the client-centered framework. McGraw-Hill