19 Ιούν 2023

«Η ζωή μας δεν αποτελείται από τις μέρες που έχουν περάσει, αλλά από τις μέρες που θα θυμόμαστε για πάντα.»
Μάικ Βάικινγκ

Μπορούμε να απολαύσουμε τη ζωή δύο φορές: μία φορά στη στιγμή στο τώρα και ξανά ανακαλώντας τη στη μνήμη. Οι αναμνήσεις είναι σημαντικές γατί χρησιμεύουν ώστε να συνδεθεί το αφήγημα της ζωής μας που δημιουργεί την ταυτότητά μας. Επιπλέον, όταν τα πράγματα γίνονται δύσκολα, η νοσταλγία θεωρείται ως ο ψυχολογικός μηχανισμός εκείνος που αντισταθμίζει το άγχος, βελτιώνει την αυτοεκτίμηση και την αίσθηση πως μας αγαπούν και μαλακώνει συναισθήματα όπως την μοναξιά και την θλίψη.
Η σκέψη για πιο ευτυχισμένες στιγμές φαίνεται να διακόπτει τον καταρράκτη αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων. Η ικανότητα να θυμόμαστε ευχάριστα γεγονότα με λεπτομέρεια σχετίζεται με χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης και λιγότερες αρνητικές αυτοαξιολογήσεις σε νέους που διατρέχουν κίνδυνο κατάθλιψης λόγω στρες. Οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι όσοι θυμούνται συγκεκριμένα, θετικά γεγονότα από το παρελθόν τους, έχουν καλύτερη ψυχική υγεία ακόμα και μετά από σοβαρά στρεσογόνα συμβάντα.

Ακολουθούν κάποιες προτάσεις ώστε να χτίσουμε ευτυχισμένες αναμνήσεις:

1. Πρώτες φορές: Η έρευνα δείχνει ότι αυτό που πιο εύκολα θυμόμαστε είναι οι πρώτες φορές που δοκιμάσαμε κάτι νέο, πχ η πρώτη φορά που ταξιδέψαμε σε ένα μέρος, η πρώτη φορά που τολμήσαμε ή μας επιτράπηκε κάτι καινούριο. Είναι σημαντικό λοιπόν να έχουμε συνεχώς νέες εμπειρίες, όπως και κάθε τόσο να δοκιμάζουμε αλλαγές στη ρουτίνα μας.

2. Χρησιμοποιείστε ΟΛΕΣ σας τις αισθήσεις: Οι αισθήσεις είναι σημαντικές όσον αφορά τις αναμνήσεις, γιατί δημιουργούν συσχετισμούς. Την επόμενη φορά που θα περνάμε όμορφα, αξίζει τον κόπο να επικεντρωθούμε σε όλες τις αισθήσεις μας ώστε να αποθηκεύσουμε αυτή τη στιγμή στη μακρόχρονη μνήμη μας. Οι αντίστοιχες εικόνες, η αφή, η όσφρηση, η γεύση ή οι ήχοι, θα μπορούν εύκολα να μας ανακαλέσουν την ευχάριστη ανάμνηση.

3. Δώστε προσοχή: Συνήθως βλέπουμε, αλλά δεν παρατηρούμε, κυρίως λόγω του multitasking, αφού η προσοχή εντείνεται μόνο όταν δεν έχουμε πολλά ερεθίσματα. Είναι χρήσιμο λοιπόν να έχουμε την προσοχή μας στο εδώ και τώρα – και τις ειδοποιήσεις στο αθόρυβο.

4. Δημιουργήστε στιγμές με νόημα: Στιγμές με νόημα δεν είναι μονάχα τα ορόσημα της ζωής όπως η αποφοίτηση, ο γάμος ή μια γέννηση, αλλά κυρίως οι στιγμές σύνδεσης με ανθρώπους, με την φύση, με το σώμα μας.

5. Χρησιμοποιείτε τον συναισθηματικό μαρκαδόρο υπογράμμισης: «Στιγμές μεγάλες σαν χρόνια», μια φράση που επινοήθηκε από τον ποιητή Τζον Κιτς, υποδηλώνει ότι ορισμένες σύντομες εμπειρίες είναι τόσο ζωντανές και δυνατές που παραμένουν μαζί μας για όλη μας τη ζωή. Αυτές οι στιγμές τείνουν να αντανακλούν εμπειρίες που έχουν συναισθηματική απήχηση. Τα ευχάριστα, όπως και τα επικίνδυνα ή οδυνηρά αποθηκεύονται ως έντονες αναμνήσεις, γιατί όσο πιο δυνατό είναι το συναίσθημα, τόσο πιο πολύ ανοίγει το παράθυρο της προσοχής. Ας μην ξεχνάμε κάθε τόσο να βγαίνουμε έξω από το comfort zone και να ξεβολευόμαστε, ώστε να δοκιμάζουμε έντονες εμπειρίες.

6. Δώστε έμφαση στις προσπάθειες, στα κατορθώματα και στο τέλος: Όσο πιο πολύ πασχίζουμε για έναν στόχο, τόσο πιο διαρκείς είναι οι αναμνήσεις. Όλοι θυμόμαστε τον αγώνα που κάναμε για ένα πολύ δύσκολο μεταπτυχιακό ή μια διαδρομή με τρένο που διήρκησε πολύ. Επίσης, όσο πιο σημαντικό είναι το τέλος, τόσο πιο πολύ θα θυμόμαστε την εμπειρία μας. Εκτός από το να γιορτάζουμε τις νίκες, τις επιτυχίες αλλά και τις μεγάλες μας προσπάθειες, ίσως έχει νόημα να κλείνουμε και το σαββατοκύριακό μας, με κάτι ευχάριστο.

7. Να αφηγείστε τις όμορφες αναμνήσεις ξανά και ξανά: Οι αναμνήσεις χάνονται εύκολα όταν δε γίνει συνειδητή προσπάθεια να αποθηκευτούν. Για να προλάβουμε την «καμπύλη λησμονιάς» χρειάζεται να επαναλαμβάνουμε στα παιδιά, στον σύντροφο, στους φίλους, αυτές τις όμορφες, κοινές μας αναμνήσεις. Την επόμενη φορά που θα είστε με την οικογένεια ή τους φίλους σας, κάντε μια αναδρομή σε διασκεδαστικές εμπειρίες που ενίσχυσαν τις σχέσεις σας. Το αναπόφευκτο γέλιο θα φρεσκάρει τις παλιές και θα δημιουργήσει νέες, χαρούμενες αναμνήσεις.

8. Αποτυπώστε τις αναμνήσεις σας: Επιλέξτε κάποιες φωτογραφίες για να τις εκτυπώσετε. Μπορείτε επίσης να κρατάτε ένα ημερολόγιο και να σημειώνετε κάθε μέρα μερικές αναμνήσεις που σας κάνουν χαρούμενους.

9. Μετρήστε χαρούμενες αναμνήσεις παρά πρόβατα. Ξεκινήστε μια νυχτερινή πρακτική που τελειώνει κάθε μέρα καταγράφοντας νοερά ή στο χαρτί εκείνες τις χαρούμενες εμπειρίες που έχουν εμπλουτίσει τη ζωή σας. Θα διαπιστώσετε ότι αυτή η πρακτική θα προκαλέσει χαλάρωση και χαρά. Πολλαπλές μελέτες έχουν δείξει ότι το να αφιερώνουμε χρόνο κάθε μέρα ή εβδομάδα για να σκεφτούμε τα πράγματα στη ζωή για τα οποία είμαστε ευγνώμονες, μπορεί να βελτιώσει την ψυχική υγεία, την ευημερία και την ανθεκτικότητά μας.

«Οι άνθρωποι αντλούν περισσότερη ευτυχία από βιωματικές αγορές – ταξίδια, γεύματα, συναυλίες – παρά από ρούχα ή ηλεκτρονικά προϊόντα ή υλικά αγαθά», λέει ο Amit Kumar, επίκουρος καθηγητής μάρκετινγκ και ψυχολογίας στο το Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν. Η σχετική έρευνα δείχνει ότι ένας χαρούμενος, ψυχικά υγιής εγκέφαλος είναι αυτός που ανακαλεί τακτικά στιγμές που εμπνέουν χαρά και συναισθήματα ευγνωμοσύνης. Ειδικά σε περιόδους άγχους ή θλίψης, η ανακατεύθυνση των σκέψεών μας σε καλύτερες στιγμές ή αναμνήσεις ευχάριστων εμπειριών, μπορεί να αποδειχθεί ισχυρή προστασία έναντι του άγχους και της κατάθλιψης.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Βαίκινγκ, Μ (2019). Η τέχνη της δημιουργίας αναμνήσεων: ανακαλύψτε πώς οι όμορφες στιγμές χτίζουν τον δρόμο για την ευτυχία. Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ
https://www.psychologytoday.com/us/blog/a-buoyant-life/202303/the-benefits-of-reliving-your-happy-memories
https://elemental.medium.com/the-power-of-positive-memories-86c2441ffe07