Πώς να νικήσεις τις Διατροφικές Διαταραχές

«Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να προσπαθήσω για το καλύτερο δυνατόν.
Όταν κάνω το καλύτερο δυνατόν, αντί να παλεύω να κάνω κάτι τέλεια, νιώθω γαλήνη».
Jenni Schaeffer

Στην καρδιά των Διατροφικών Διαταραχών βρίσκεται ο υπέρμετρος έλεγχος, η οδυνηρή τελειομανία και το μίσος εναντίον του ίδιου μας του Εαυτού. Οι Διατροφικές Διαταραχές συχνά εμφανίζονται χεράκι – χεράκι με διαταραχές της διάθεσης, ψυχαναγκασμούς ή εξαρτήσεις. Παραδόξως δεν είναι το πρόβλημα, αλλά η «λύση» σε πολλά διαφορετικά προβλήματα: στο άγχος, στην έλλειψη αποδοχής, στην αίσθηση αποτυχίας ή ανεπάρκειας.

Ακολουθούν 7 βήματα για να τις νικήσετε, από μια κοπέλα που έχει ήδη βγει νικήτρια και συνεχίζει να αγωνίζεται.

Βήμα 1: Αναγνωρίστε την Διατροφική Διαταραχή.

Οι άνθρωποι με Διατροφικές Διαταραχές έχουν κάθε σχήμα και μέγεθος, ενώ το ένα τρίτο υπολογίζεται ότι είναι άντρες. Δεν είναι ανάγκη να είστε υπέρβαροι ή ανορεξικοί στην όψη. Δυστυχώς, η ανορεξία, η βουλιμία και οι άλλες Διατροφικές Διαταραχές δεν έχουν να κάνουν με το τι δείχνει η ζυγαριά μας. Ίσως θεωρείτε ότι δεν σας αφορούν κι ας έχετε συμπτώματα ψυχογενούς ανορεξίας, βουλιμίας, υπερφαγία ή νευρική ορθορεξία. Μήπως κάνετε υπερφαγικά επεισόδια με την πρώτη απογοήτευση; Μήπως υιοθετείτε αντισταθμιστικές συμπεριφορές όπως εμετό, λιμοκτονία ή υπερβολική γυμναστική κάθε φορά που τρώτε περισσότερο από όσο σας επιτρέπετε; Μήπως έχετε εμμονή με την υγιεινή διατροφή και την σιλουέτα σας και δεν επιτρέπετε στον εαυτό σας το παραμικρό ατόπημα; Αν δεν πιστεύετε ότι έχετε Διατροφικές Διαταραχές ενώ τα αγαπημένα σας πρόσωπα σας υποδεικνύουν το αντίθετο, κάντε μια λίστα με τους προσωπικούς σας κανόνες για το φαγητό, το βάρος και τις διαστάσεις σας και συζητήστε την με κάποιον ειδικό.

Βήμα 2: Διαχωρισμός του Εαυτού από τις Διατροφικές Διαταραχές.

ΔΕΝ είμαστε η Διατροφική Διαταραχή μας. Την επόμενη φορά που θα σκεφτείτε κάτι σε σχέση με το φαγητό ή το σώμα σας, αναρωτηθείτε: «ΕΓΩ το σκέφτομαι αυτό ή η Διατροφική Διαταραχή;» Χρειάζεται να δείξετε ανυπακοή σε αυτές τις φωνές, χρειάζεται να πάρετε διαζύγιο από τον δυνάστη αυτό. Μερικές μάλιστα φορές οι Διατροφικές Διαταραχές μασκαρεύονται ως θλίψη, στρες ή άλλα δυσάρεστα συναισθήματα. Καταγράψτε τις πρώτες σας αναμνήσεις από αυτή τη σχέση. Μήπως ξεκινούν από πολύ νεαρή ηλικία, από μικρό παιδάκι όταν μια δασκάλα στο χορό σας είπε πως ήσασταν χοντρή; Μήπως οι γονείς σας μετρούσαν τις μπουκιές σας ή σας απαγόρευαν πολλές τροφές από φόβο μην παχύνετε ή αντίθετα σας υποχρέωναν να φάτε ακόμη κι αν δεν είχατε καμία όρεξη; Δεν γεννηθήκαμε με Διατροφικές Διαταραχές αλλά με γενετικά χαρακτηριστικά (50-80% όσων πάσχουν από Δ.Δ.) και με ένα περιβάλλον που μας κατέστησε ευάλωτους.

Βήμα 3: ΟΧΙ στην τελειομανία, ΟΧΙ στη σύγκριση, ΝΑΙ στη θεραπεία.

Με τη θεραπεία μαθαίνουμε ότι δεν χρειάζεται να είμαστε τέλειοι αλλά επίμονοι. Θεραπεία σημαίνει να αλλάξουμε σιγά – σιγά στάση ζωής, με μικρές και αργές στην αρχή αλλαγές και παρά τις αναπόφευκτες υποτροπές. Οι ειδικοί στις Διατροφικές Διαταραχές υποστηρίζουν πως η ρίζα του προβλήματος είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η έντονη αυτοκριτική. Όμως το φαγητό είναι οπωσδήποτε μέρος της διαδικασίας της θεραπείας. Μέσα από τη θεραπεία θα επανακτήσουμε την σύνδεση με τον Εαυτό μας αλλά και με το σώμα μας. Θα αρχίσουμε να κοιταζόμαστε στον καθρέφτη όχι για να βρούμε τις ατέλειες αλλά για να γνωρίσουμε, να αποδεχτούμε, να θαυμάσουμε και να ευχαριστήσουμε το σώμα μας για όσα μας προσφέρει. Είναι λοιπόν σημαντικό να εκπαιδευτούμε στο να λέμε αποφασιστικά ΟΧΙ όταν κάτι δεν θέλουμε να το βάλουμε στο στομάχι ή στη ζωή μας κι ας επιμένουνε οι άλλοι, αλλά και ΝΑΙ σε όσα είναι για εμάς ωφέλιμα ή/και ευχάριστα χωρίς τις ενοχές. Όσο η θεραπεία προχωράει και υιοθετούμε νέες συμπεριφορές, θα βιώνουμε μια αίσθηση αλλόκοτου αλλά και θαυμαστού μαζί. Χρειάζεται πάντα να θυμόμαστε ότι η πορεία της θεραπείας δεν είναι πάντα ευθεία και ανοδική: θα ανηφορίσουμε και θα κατηφορίσουμε, θα πάρουμε απότομες στροφές και θα λοξοδρομήσουμε.

Βήμα 4: Οργανώστε ένα ισχυρό δίκτυο στήριξης.

Θα πηγαίνατε ποτέ στον πόλεμο μονάχοι; Για να νικήσετε τις Διατροφικές Διαταραχές, εκτός από την ψυχοθεραπεία με έναν ειδικό, χρειάζεται ένα ολόκληρο επιτελείο ανθρώπων: διατροφολόγος, γιατρός, και βεβαίως ένα πλαίσιο υποστήριξης από κοντινούς ανθρώπους, συγγενείς και φίλους, οι οποίοι να μας δείχνουν άνευ όρων αποδοχή και ενσυναίσθηση, ακόμη κι αν δεν έχουν ιδέα γιατί πραγματικά υποφέρουμε. Ειδικά όταν έχουμε να διαχειριστούμε περισσότερους αγχογόνους παράγοντες από το συνηθισμένο όπως αυστηρά deadlines στην εργασία μας ή οικογενειακά τραπέζια και γιορτές, χρειαζόμαστε περισσότερα μέτρα στήριξης. Πρέπει να μοχθήσουμε ακόμη περισσότερο για να φροντίσουμε τον εαυτό μας, να ζητήσουμε έξτρα υποστήριξη, να γράψουμε περισσότερο στο ημερολόγιό μας.

Βήμα 5: ΟΧΙ στη ζυγαριά, ΝΑΙ στα καλά λιπαρά.

Όσο κι αν σας εκπλήσσει, η ζυγαριά είναι το πιο σημαντικό εργαλείο που χρησιμοποιούν οι Διατροφικές Διαταραχές για να μας ελέγξουν. Εξάλλου, μπορεί να έχουμε φυσιολογικό για το ύψος και την ηλικία μας βάρος, αλλά και πάλι να υποφέρουμε από Διατροφικές Διαταραχές. Το λίπος από την άλλη, ενώ έχει τόσο ενοχοποιηθεί, είναι ουσιώδες συστατικό για τις μεμβράνες όλων των κυττάρων. Επιπλέον, η μακροχρόνια έλλειψη λιπαρών συχνά οδηγεί σε υπερφαγικά επεισόδια. Ενημερωθείτε από τον διατροφολόγο σας για τις πηγές καλών λιπαρών και πώς μπορείτε να τα εντάξετε στην διατροφή σας.

Βήμα 6: Ασκηθείτε στην Αυτοαγάπη.

Κολλήστε στον καθρέφτη σας μία φωτογραφία σας όταν ήσασταν μωρό. Θα τολμούσατε ποτέ να μιλήσετε στο μωράκι που τότε ήσασταν, όπως μιλάτε στον εαυτό σας τώρα; Θα του λέγατε ποτέ ότι είναι χοντρό ή άσχημο; Μήπως χρειάζεται να σταματήσετε να κακοποιείτε τον ενήλικο Εαυτό σας όπως δεν θα κάνατε ποτέ με ένα παιδί;

Καταγράψτε τις αρνητικές για τον εαυτό σας σκέψεις. Μήπως θεωρείτε ότι δεν αξίζετε να αγαπηθείτε; Πώς θα νιώσετε αν δίπλα στη φράση αυτή γράψετε «Αγαπώ τον εαυτό μου» ή ακόμη πιο ρεαλιστικά «Αγαπώ μερικές πτυχές του εαυτού μου» ή «Εκπαιδεύομαι στο να αγαπώ στον εαυτό μου»;

Μία φορά την ημέρα διαβάστε θετικές δηλώσεις για τον εαυτό σας, ακόμη κι αν στην αρχή δεν τις πολυπιστεύετε, όπως: «Εμπιστεύομαι την διαδικασία μου», «Σήμερα έχω το δικαίωμα να είμαι υγιής και χαρούμενος/η», «ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ η Διατροφική μου Διαταραχή», «Αξίζω αγάπη και σεβασμό, έτσι ακριβώς όπως είμαι».

Βήμα 7: Διαχειριστείτε τις υποτροπές.

«Η υποτροπή είναι σαν στέγη που στάζει», αναφέρει η Jenni Schaeffer. «Όταν το πάθεις, πρέπει αμέσως να κάνεις κάτι. Δε σε ωφελεί καθόλου να κάθεσαι και να αισθάνεσαι άσχημα». Συχνά η υποτροπή έρχεται χωρίς προφανή λόγο, άλλες φορές συνδέεται με συγκεκριμένα ερεθίσματα, συναισθήματα ή καταστάσεις, πάντα όμως χρειάζεται άμεση αντίδραση: αναζήτηση βοήθειας από το πλαίσιο στήριξης, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει μες στη νύχτα να καλέσουμε ένα αγαπημένο μας πρόσωπο προκειμένου να συζητήσουμε την ανάγκη μας να κάνουμε υπερφαγικό επεισόδιο. Είναι επίσης πολύ σημαντικό να κρατάμε ημερολόγιο ώστε να παρατηρούμε τη συχνότητα, την ένταση, την έκταση των υποτροπών αλλά και ποια ερεθίσματα τις ενεργοποιούν.

Ένα σημαντικό εργαλείο για την πρόληψη των υποτροπών θεωρείται το να διοχετεύουμε την ενέργειά μας με άλλους τρόπους πχ να έρθουμε σε επαφή με την αναπνοή και τις αισθήσεις μας αν βιώνουμε άγχος, να χτυπήσουμε ένα μαξιλάρι αν νιώθουμε θυμωμένοι, να περπατήσουμε αν έχουμε ανησυχία.

Μπορούμε ακόμη να γράψουμε ένα γράμμα αγάπης στον εαυτό μας και να το διαβάζουμε όποτε αισθανόμαστε ότι είμαστε στο τσακ να κάνουμε υποτροπή.

Χρειάζεται τέλος να θυμόμαστε ότι πολύ συχνά στη ζωή η κατάσταση μοιάζει να χειροτερεύει, ακριβώς λίγο προτού καλυτερεύσει.

Οι διατροφικές διαταραχές εμφανίζουν το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων από οποιαδήποτε άλλη ψυχική ασθένεια. Τα θύματα των Διατροφικών Διαταραχών δεν πεθαίνουν μόνο από ανορεξία ή βουλιμία αλλά από ανακοπή καρδιάς, νεφρική ανεπάρκεια ή άλλες επιπλοκές. Ένα δώρο της θεραπείας δεν είναι μόνο η επιβίωση, είναι το να έχουμε μια πιο ποιοτική καθημερινότητα αλλά και το να μπορούμε να θέτουμε στόχους και να κάνουμε όνειρα, χωρίς τους περιορισμούς που μας επιβάλλουν οι Διατροφικές Διαταραχές.

Βιβλιογραφία και πηγές

Schaeffer J., Rutledge T., Η ζωή μου χωρίς τη Δ.Δ.. Πώς μια γυναίκα απελευθερώθηκε από τη Διατροφική της Διαταραχή (Δ.Δ.) και πώς μπορείς κι εσύ. Κλειδάριθμος

https://psychiatry.org/patients-families/eating-disorders/what-are-eating-disorders

https://www.mirasol.net/for-the-client/affirmations.php