Τα δώρα των παιδιών για τα Χριστούγεννα

“Αν ως ενήλικες προσπαθούμε να κάνουμε τα παιδιά μας χαρούμενα αγοράζοντάς τους περισσότερα δώρα ώστε να αντισταθμίσουμε το ότι ξοδεύουμε ελάχιστο χρόνο μαζί τους, ουσιαστικά τους διδάσκουμε πως τα υλικά αγαθά είναι αυτά που θα φέρουνε την ευτυχία. Όταν τα δώρα γίνονται ένα υποκατάστατο της αγάπης αντί για ένα σύμβολο της αγάπης, τα παιδιά αρχίζουν να μετράνε το πόσο πολύ τα αγαπάμε από το πόσα είναι τα παιχνίδια που θα τους χαρίσουμε. Όσο πιο άδεια η “κούπα της αγάπης”, τόσο πιο πολλά δώρα θα ζητήσουν τα παιδιά μας ώστε να γεμίσουν το κενό που νιώθουν.”

Pam Leo

Διαφήμιση της Coca Cola ή χουζούρι με την οικογένεια τρώγοντας σπιτικά μελομακάρονα; Το πώς συμβολοποιούμε εμείς οι ίδιοι τις γιορτές και τα δώρα επηρεάζει το αποτύπωμα που θα αφήσουμε στη συμπεριφορά των παιδιών μας και στον κόσμο όταν φύγουμε.

Ο γονέας ως πρότυπο

Στην Εκπαίδευση Αποτελεσματικού Γονέα, όταν συζητάμε με τους γονείς για την “πολιτική δώρων”, το πρώτο που τους ρωτάω είναι “Τι σημαίνει για σένα ένα δώρο;” Για άλλους είναι η χαρά της έκπληξης, για άλλους η αίσθηση της αφθονίας, η επιβεβαίωση ότι είναι αγαπητοί, άλλοι ζυγιάζουν το πόσο τους γνωρίζει όποιος τους το δίνει από το αν το δώρο τους ταιριάζει πραγματικά. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε τί συμβολοποιεί για εμάς του ίδιους το να λαμβάνουμε δώρα αλλά και το να τα προσφέρουμε.

Έχει επίσης αξία να κάνουμε μια ανασκόπηση στην παιδική μας ηλικία. Τι θυμόμαστε περισσότερο ως πιο ζεστή ανάμνηση από τα Χριστούγεννα των παιδικών μας χρόνων; Δώρα, οικογενειακά τραπέζια, ταξίδια, τι άραγε μας ζεσταίνει ακόμη την καρδιά;

Η επίγνωση αυτή θα μας βοηθήσει να ξεδιαλύνουμε τις προτεραιότητές μας αλλά και τα κίνητρά μας πίσω από τα δώρα. Θα μας βοηθήσει ίσως να λειτουργήσουμε ως πιο χρήσιμα πρότυπα για τα παιδιά αφού για αυτά οι γονείς και οι σημαντικοί Άλλοι δίνουν οδηγίες χρήσης της ανθρώπινης ζωής όχι τόσο με τα λόγια τους αλλά κυρίως με το παράδειγμά τους: με τα έργα τους, με τις απλές τους πράξεις όπως τα δώρα τα χριστουγεννιάτικα.

Ιδέες για δώρα

Όσο πιο πολλά είναι τα δώρα που αγοράζουμε τόσο πιο πολλές πιθανότητες έχει ένα παιδί να λάβει το μήνυμα ότι η κατοχή υλικών αγαθών είναι το μέτρο επιτυχίας και ο στόχος στη ζωή. Κάποιοι γονείς μάλιστα έχουν θεσπίσει κανόνα συγκεκριμένου αριθμού και είδους δώρων όταν τα παιδιά είναι ακόμη μικρά, έτσι ώστε να προλάβουν υπερβολικές απαιτήσεις των παιδιών τους αργότερα που θα μπουν στην εφηβεία. Ορισμένοι εφαρμόζουν τον κανόνα των τριών δώρων: κάτι που το παιδί χρειάζεται όπως προϊόντα περιποίησης ή ρούχα, κάτι που το παιδί λαχταράει και κάποιο βιβλίο. Άλλοι γονείς προσφέρουν ως δώρα δραστηριότητες ανάλογα με τα ταλέντα και τη μοναδικότητα του κάθε παιδιού: μια συνδρομή στο γυμναστήριο ή για ένα χόμπυ, μια φωτογραφική μηχανή στον πιτσιρικά που φιλοδοξεί να γίνει φωτογράφος.

Επειδή στη σύγχρονη εποχή τα περισσότερα παιδιά είναι γεμάτα από υλικά αγαθά, τα σπίτια μοιάζουν με εργοστάσια παιχνιδιών και τα περισσότερα παιχνίδια ή ρούχα κεντρίζουν το ενδιαφέρον των παιδιών για λίγα μοναχά λεπτά ή ώρες. Μήπως λοιπόν να δοκιμάζαμε να αφιερώσουμε στα παιδιά κάτι πιο πολύτιμο αλλά και οικονομικό; Ο κοινός χρόνος, οι εμπειρίες που συνδέουν γονείς και παιδιά σίγουρα είναι κάτι που τα μικρά θα κρατήσουνε σαν φυλαχτό μέσα στη μνήμη τους όταν θα μεγαλώσουν. Επιπλέον, οι όμορφες κοινές εμπειρίες με γονείς, νονούς ή σημαντικούς Άλλους ενισχύουν τον συναισθηματικό δεσμό κι έτσι οι σχέσεις της οικογένειας αποκτούν ακόμη πιο γερά θεμέλια και αντέχουν στις συγκρούσεις και στις κάθε είδους δυσκολίες ευκολότερα.

Την επόμενη φορά λοιπόν που θα θέλουμε να προσφέρουμε ένα δώρο στο παιδί, στο ανίψι, στο εγγόνι ή στο βαφτιστήρι μας, αντί να ξοδέψουμε ένα σκασμό λεφτά και ατέλειωτο χρόνο στις ουρές των πολυκαταστημάτων, ίσως αξίζει να πάρουμε το παιδί για μια βόλτα, να πάμε παρέα για καρτ, σινεμά ή θέατρο, σε ένα μουσείο, στο πλανητάριο, για ένα γεύμα σε ένα ξεχωριστό για εκείνο μέρος ή σε μια άλλη δραστηριότητα που θα ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία του.

Το πιο πολύτιμο δώρο που μπορούμε να δώσουμε σε ένα παιδί είναι ο χρόνος μας και η προσοχή μας, είναι να το κοιτάμε στα μάτια με ενδιαφέρον και να το ακούμε με όλη μας την προσοχή, έχοντας το κινητό κλειστό.

Ζήτημα αξιών

Τα Χριστούγεννα είναι μια ευκαιρία να μεταδώσουμε στα παιδιά αξίες σημαντικές για την ανάπτυξη ενός υγιούς Εαυτού. Τα δώρα που λαμβάνουν τα επηρεάζουν στον τρόπο που θα μάθουν να σχετίζονται στο μέλλον με τους συνανθρώπους αλλά και με τον ίδιο τον πλανήτη. Τα Χριστούγεννα είναι μια ευκαιρία να τους εμφυσήσουμε ακόμη περισσότερο την χαρά της προσφοράς και την αξία της συμπόνιας και της ευγνωμοσύνης.

Κάτω από το χριστουγεννιάτικο το δέντρο, τα μικρά παιδιά μπορούν να τοποθετήσουν ένα σάκο όπου θα έχουν τα παιχνίδια και τα βιβλία που τα ίδια θα έχουν επιλέξει ότι δε θέλουν πια, ώστε ο παχουλός Αγιοβασίλης να τα πάρει για επιδιόρθωση και να τα χαρίσει σε άλλα παιδάκια. Αν είναι πιο μεγάλα, μπορούμε παρέα να οργανώσουμε μια πράξη προσφοράς όπως να επισκεφτούμε έναν ξεχασμένο συγγενή ή γείτονα σε κάποιο γηροκομείο, να συλλέξουμε δώρα και μαζί να τα μεταφέρουμε σε συλλόγους που τα προωθούν σε απόρους. Όταν είναι σε κατάλληλη ηλικία, μπορούμε να κινητοποιήσουμε τα παιδιά να προσφέρουν τον δικό τους χρόνο και τα ξεχωριστά ταλέντα τους σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη λίγη παρουσία και υποστήριξη, όπως να οργανώσουν εθελοντικές δράσεις.  Μπορούμε επίσης να περάσουμε μπόλικο χρόνο από την άδειά μας δημιουργώντας μαζί με τα παιδιά χειροποίητα δώρα για όσους πρόκειται να επισκεφθούμε τις μέρες των γιορτών. Φτιάχνοντας παρέα γλυκίσματα, συνδεόμαστε δημιουργικά. Βοηθώντας τα παιδιά να δημιουργήσουν τα δικά τους, χειροποίητα δώρα και κάρτες για γιαγιάδες, παππούδες και φίλους δίνουμε χώρο στη φαντασία και στην δημιουργικότητά τους, τους ενισχύουμε την αίσθηση αυτοελέγχου και το εσωτερικό κίνητρο.

Τα Χριστούγεννα που υπάρχει λίγος παραπάνω χρόνος για να συνδεθεί η οικογένεια, είναι επίσης κατάλληλη περίοδος να γίνει συζήτηση ακόμη και για τα δώρα: αν μπορούσαν τα δώρα να μιλήσουν τι θα έλεγαν; ποιά δώρα θυμούνται περισσότερο τα παιδιά από όσα έχουν λάβει πιο παλιά και γιατί; τι δώρα σκέφτονται να χαρίσουν με χρήματα από τον κουμπαρά τους ή τι να δημιουργήσουν με προσωπικό κόπο για τους δικούς τους φίλους ή τους συγγενείς; Πόσο σημαντικό είναι να ανταλλάσσουμε δώρα που δεν επιβαρύνουν τον πλανήτη από υλικά όπως πλαστικό αλλά είναι φτιαγμένα με αγάπη και προσωπική φροντίδα;

Τι λέει η επιστήμη

Οι έρευνες αποδεικνύουν συσχετισμό μεταξύ χαράς στις χριστουγεννιάτικες γιορτές και συγκεκριμένων δραστηριοτήτων όπως είναι το να βοηθάμε τους συνανθρώπους μας ή να απολαμβάνουμε όμορφα οικογενειακά γεύματα. Κάποιοι υποστηρίζουν μάλιστα (Kasser & Kennon Sheldon) ότι πιο ευχαριστημένοι δηλώνουν όσοι εστιάζουν στην οικογένεια και στην θρησκευτική όψη των Χριστουγέννων παρά στην ανταλλαγή των δώρων.

Άλλες έρευνες δείχνουν πως οι άνθρωποι που εστιάζουν σε υλικές αξίες τείνουν να είναι περισσότερο αγχώδεις και καταθλιπτικοί, ενώ δείχνουν λιγότερη ενσυναίσθηση. Σε μια άλλη μελέτη, ο Dr. Mark Bertin, αναπτυξιολόγος και συγγραφέας του “Πώς να θριαμβεύσουν τα παιδιά”, υποστηρίζει πως το να προσφέρουμε δώρα μας δίνει περισσότερη ευχαρίστηση σε βάθος χρόνου από το να λαμβάνουμε δώρα.

Τα Χριστούγεννα ΔΕΝ είναι μόνο ψώνια

Τα Χριστούγεννα είναι σύνδεση. Είναι “συνάντηση” με τους αγαπημένους μας ανθρώπους, με τους φίλους και τους συγγενείς, είναι χουζούρι ατέλειωτο μέσα στο σπίτι και κοινές δραστηριότητες με τα παιδιά. Τα Χριστούγεννα είναι επίσης επαφή με τον πόνο που υπάρχει γύρω μας και μέσα μας, τις δυσκολίες, τις χαρές και τις λύπες. Είναι μια ευκαιρία να δημιουργήσουμε κοινές, όμορφες αναμνήσεις με τους αγαπημένους μας ανθρώπους που θα μας κρατάνε συντροφιά αύριο σε ό,τι κι αν μας φέρει η ζωή.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Gordon, T. (2003). Τα μυστικά του αποτελεσματικού γονέα. Μια πρωτοποριακή
μέθοδος εκπαίδευσης γονέων για την ανατροφή υπεύθυνων παιδιών. Αθήνα: Gordon Hellas, ΜΑΡΤΗΣ.

James, E. S. (2014). Simplify your life: 100 ways to slow down and enjoy the things that really matter. Hachette UK.

Levine, M. (2017). Το τίμημα της αφθονίας. Αθήνα: Gordon Hellas, ΜΑΡΤΗΣ.

L’engle, Madeleine. The Twenty-four Days Before Christmas: An Austin Family Story. Farrar, Straus and Giroux (BYR), 2011.

Leo, P. (2007). Connection Parenting: Parenting Through Connection Instead of Coercion, Through Love Instead of Fear. Wyatt-MacKenzie Publishing, Incorporated.

Robinson, J., & Staeheli, J. C. (1991). Unplug the Christmas Machine:’a Complete Guide To Putting Love And Warmth Back Into The Season. Harper Collins.