Παιδιά και δουλειές του σπιτιού

«Δεν έχει σημασία τι κάνουμε για τα παιδιά μας.
Τι τa μαθαίνουμε να κάνουν τα ίδια για τον εαυτό τους
είναι που θα τα κάνει επιτυχημένους ενήλικες αργότερα»
Ann Landers

Σύμφωνα με την διάσημη μελέτη Harvard Grant, η οποία παρακολούθησε τους συμμετέχοντες για πάνω από 75 χρόνια, τα παιδιά που ασχολούνται με τις δουλειές του σπιτιού αναπτύσσουν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση, ισχυρότερη εργασιακή ηθική και υψηλότερη ενσυναίσθηση. Στην ενήλικη ζωή, αυτά τα χαρακτηριστικά μεταφράζονται σε αυξημένη επιτυχία στην εργασιακή ζωή και υψηλότερο βαθμό ικανοποίησης στην προσωπική.

Γιατί να βοηθάνε τα παιδιά στις δουλειές του σπιτιού;

Η ιδέα είναι ότι συνεισφέροντας στο νοικοκυριό, τα παιδιά αισθάνονται μέρος μιας κοινότητας, αναπτύσσουν το αίσθημα της ευθύνης και χτίζουν ισχυρή αυτοεκτίμηση.
Οι δουλειές του σπιτιού μπορούν να επηρεάσουν θετικά την ψυχική υγεία των παιδιών αφού τα βοηθάνε να αναπτύξουν ψυχική ανθεκτικότητα, ενσυναίσθηση και συναισθηματική σταθερότητα.

Εξοπλίζονται για να αντιμετωπίσουν την απογοήτευση, τις αντιξοότητες και εξασκούνται στην αναβολή της ευχαρίστησης, που έχει αποδειχθεί από άλλο πείραμα (Stanford marshmallow experiment) ότι συντελεί στην επιτυχία. Εξασκούνται στην ξεκάθαρη επικοινωνία, την διαπραγμάτευση, την συνεργασία και την ομαδική εργασία. Αυτές οι δεξιότητες μπορούν να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη επιτυχία στο σχολείο, στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία και στις σχέσεις.
Εξάλλου, όταν τα παιδιά συμβάλλουν στην οικογενειακή ζωή, αισθάνονται ικανά και υπεύθυνα. Ακόμα κι αν δεν απολαμβάνουν την εργασία που τους έχει ανατεθεί, όταν συνεχίζουν και τελικά την ολοκληρώνουν, αισθάνονται ικανοποίηση και συνειδητοποιούν ότι η συμβολή τους είναι σημαντική.

Στην ακαδημαική τους αργότερα καριέρα, οι δουλειές του σπιτιού θα τους φανούν χρήσιμες αφού θα έχουν αναπτύξει αυτοπειθαρχία, επιμονή και δεξιότητες διαχείρισης χρόνου.
Οι ίδιες δεξιότητες, όπως και η εργασιακή ηθική και η ανάπτυξη οργανωτικών δεξιοτήτων θα βοηθήσουν αργότερα τα παιδιά ως ενήλικες στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
Ως πολίτες, τα παιδιά που βοηθούν στο σπίτι θα έχουν υψηλότερη κοινωνική ευθύνη. Έκπληξη προκάλεσαν οι Ιάπωνες φίλαθλοι που καθάρισαν το γήπεδο μετά τον εναρκτήριο αγώνα για το Παγκόσμιο Κύπελλο μεταξύ Κατάρ και Εκουαδόρ, το 2022. Στην πραγματικότητα όμως, η συμπεριφορά αυτή είναι φυσικό αποτέλεσμα της πολιτικής των σχολείων στην Ιαπωνία να μην έχουν καθαριστές αλλά να ζητάνε από τα ίδια τα παιδιά να είναι υπεύθυνοι για την καθαριότητα του κτηρίου.

Πώς θα καταφέρουμε να εμπλέξουμε τα παιδιά στις δουλειές του σπιτιού;

Τα παιδιά μπορούμε από εξαιρετικά νωρίς να τα εμπλέξουμε στις δουλειές του σπιτιού, γιατί δεν μπορούν να τις ξεχωρίσουν από το παιχνίδι. Θα θέλουν σχεδόν πάντοτε να βοηθήσουν, αφού θα νομίζουν ότι παίζουνε μαζί μας. Μπορούμε να κάνουμε ακόμη και τις εργασίες μεγαλύτερης διάρκειας διασκεδαστικές και συνεργατικές, χρησιμοποιώντας τραγούδια ή παιχνίδια. Στην αρχή, ο γονέας χρειάζεται να δείξει στο παιδί πώς εκτελείται μια εργασία, μετά να την εκτελέσει μαζί με το παιδί και τέλος να είναι πρόθυμος ώστε να το βοηθήσει μόνο αν του το ζητήσει το ίδιο το παιδί.

Είναι σημαντικό να παρουσιάσουμε τις δουλειές ως οικογενειακή συνεισφορά και ΟΧΙ ως τιμωρία. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δίνουμε στα παιδιά χαρτζιλίκι για τις δουλειές του σπιτιού γιατί με αυτό τον τρόπο τα εκπαιδεύουμε στο να ζητάνε χρήματα για οποιαδήποτε συνεισφορά στην οικογένεια. Το χαρτζιλίκι θα πρέπει να το δίνουμε για να μάθουν να διαχειρίζονται από μικρά τα χρήματα αλλά όχι να το συνδέσουμε με τις υποχρεώσεις τους στο σπίτι. Ο έπαινος των προσπαθειών, όχι μόνο των αποτελεσμάτων, βοηθά τα παιδιά να αισθάνονται περήφανα για την δουλειά τους.

Οι γονείς χρειάζεται να δώσουν σαφείς οδηγίες και να έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες. Να ενημερώνουν τα παιδιά για το τι ακριβώς και πότε πρέπει να γίνει., πχ, “Παρακαλώ βγάλτε τα σκουπίδια από την κουζίνα μετά το πρωινό”. Πρέπει να είναι οι ίδιοι συνεπείς, γιατί η αλλαγή των κανόνων και των προσδοκιών μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση και απογοήτευση στα παιδιά. Πάνω από όλα, οι γονείς χρειάζεται να είναι καλό πρότυπο: Τα παιδιά θα μάθουν πιο εύκολα να διατηρούν τα δωμάτιά τους τακτοποιημένα αν δουν άλλους στην οικογένεια να κάνουν το ίδιο. Θα πρέπει επίσης να παίρνουν θετική ανατροφοδότηση όταν ολοκληρώνεται σωστά μια εργασία, πχ “Κάνατε εξαιρετική δουλειά με τα παιχνίδια!”. Τέλος, οι γονείς χρειάζεται να επιλέγουν τις μάχες τους, δηλαδή να μην επιμένουν σε δουλειές άνευ σημασίας ή σε ακατάλληλη χρονική στιγμή.

Όταν γίνεται καταμερισμός των εργασιών, οι γονείς χρειάζεται να είναι σαφείς σχετικά με τις δουλειές του κάθε μέλους της οικογένειας για την ημέρα ή την εβδομάδα – ίσως και γράφοντάς τες σε κοινή θέα. Φυσικά, όσο μεγαλώνουν τα παιδιά και τους ανατίθενται όλο και περισσότερες υποχρεώσεις θα ελαφραίνουν και τα καθήκοντα των γονέων, οπότε θα μένει περισσότερος κοινός, ελεύθερος χρόνος για αλληλεπίδραση στη οικογένεια.

Δουλειές που προτείνονται ανάλογα με την ηλικία των παιδιών:

• 2-3 ετών: Τακτοποίηση παιχνιδιών, μάζεμα υγρών που έχουν ρίξει, μπορούν να ξεκινήσουν να ντύνονται με την συμβολή των μεγάλων και να βοηθούν στο τάισμα των κατοικίδιων ζώων.
• 4-5 ετών: Στρώσιμο κρεβατιού, βοήθεια στο στρώσιμο ή και μάζεμα τραπεζιού και τακτοποίηση του δωματίου τους.
• 6-7 ετών: Πότισμα φυτών και ξεσκόνισμα, σκούπισμα πατώματος.
• 8-10 ετών: Μπορούν να βγάλουν έξω τα σκουπίδια, να γεμίσουν και να αδειάσουν το πλυντήριο πιάτων, να διπλώσουν τα ρούχα, να βοηθήσουν στην προετοιμασία γευμάτων και να συσκευάσουν το δικό τους μεσημεριανό γεύμα για το σχολείο.
• 11-13 ετών: Πλύσιμο πιάτων, βοήθεια στην προετοιμασία γευμάτων. Μπορούν επίσης να αλλάξουν τα σεντόνια τους, να καθαρίσουν την κουζίνα ή τα μπάνια και να κάνουν εργασίες στην αυλή.
• 14 ετών και άνω: Πλύσιμο ρούχων και ψώνια παντοπωλείου. Μπορούν να πλύνουν το αυτοκίνητο και να βοηθήσουν τα μικρότερα αδέλφια.
Τα παιδιά χρειάζεται να ξεκινήσουν με απλές εργασίες και να τους προσθέτουμε νέες, ανάλογα με την ηλικία τους. Επίσης, ενδέχεται να απαιτείται περισσότερος χρόνος για μερικές από αυτές γιατί μπορεί να χρειάζεται μια περίοδος εκπαίδευσης. Καμιά φορά φαίνεται πιο γρήγορο να κάνουν οι γονείς τις δουλειές μόνοι τους, ωστόσο, βοηθώντας το παιδί να τις μάθει θα του είναι χρήσιμο μακροπρόθεσμα. Η επιλογή μιας δουλειάς που είναι κατάλληλη για το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού, θα αυξήσει την πιθανότητα επιτυχίας και συνεπώς και τον ενθουσιασμό του να την επαναλάβει. Και φυσικά, δεν ξεχνάμε να αναθέτουμε εργασίες στα παιδιά χωρίς διάκριση φύλου.

Βιβλιογραφία

Vaillant, G. E. (2012). Triumphs of experience: The men of the Harvard Grant Study. The Belknap Press of Harvard University Press.
https://raisingchildren.net.au/preschoolers/family-life/routines-rituals-rules/chores-for-children

https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_Youth/Facts_for_Families/FFF-Guide/Chores_and_Children-125.aspx
https://www.inc.com/jeff-haden/want-to-raise-more-successful-and-happier-kids-harvard-research-says-give-them-more-chores.html

40 Years of Stanford Research Found That People With This One Quality Are More Likely to Succeed