- BY dscreative
- POSTED IN Άρθρα
- WITH 0 COMMENTS
- PERMALINK
- STANDARD POST TYPE
Όπως τα περισσότερα επαγγέλματα, έτσι και η ψυχοθεραπεία και η συμβουλευτική έχουν απαιτήσεις από τους επαγγελματίες που τις ασκούν. Η παροχή υποστήριξης σε άλλους που βιώνουν συναισθηματική δυσφορία μπορεί να έχει επιπτώσεις στην ψυχική υγεία ενός επαγγελματία είτε είναι εδραιωμένος, είτε εκπαιδευόμενος που πραγματοποιεί τις πρώτες συνεδρίες. Η αυτοφροντίδα του θεραπευτή θα διασφαλίσει ότι έχει τη δύναμη να προλάβει ή και να διαχειριστεί καταστάσεις όπως η κόπωση συμπόνιας (εξάντληση επαγγελματιών υγείας από καθημερινή παροχή φροντίδας σε άλλους), η επαγγελματική εξουθένωση (συναισθηματική εξάντληση, αποπροσωποποίηση, μειωμένη αίσθηση ικανοποίησης) ή το δευτερογενές μετατραυματικό στρες (όταν κάποιος είναι εκτεθειμένος σε ακραία/τραυματικά γεγονότα που απευθείας έχει ζήσει κάποιος άλλος) αλλά και καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες της ζωής όπως ασθένεια, προσωπική απώλεια, δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις ή οικονομικά προβλήματα.
Εάν δεν φροντίζει για την προσωπική του ευεξία, ο θεραπευτής μπορεί να κινδυνεύει να ασκεί την επαγγελματική του ιδιότητα με όλο και μεγαλύτερη δυσκολία. Επιπλέον, ο θεραπευτής που ασκεί αυτοφροντίδα θέτει ένα θετικό παράδειγμα για τους θεραπευόμενούς του.
Με ποιους όμως τρόπους μπορεί ένας θεραπευτής να φροντίσει τον εαυτό του;
1. Σωματική αυτοφροντίδα
Πρέπει να θυμόμαστε ότι η καλή συναισθηματική και ψυχική υγεία βασίζεται στην καλή σωματική υγεία. Η καθημερινή ρουτίνα του ψυχοθεραπευτή θα πρέπει να περιλαμβάνει επαρκή επίπεδα ύπνου, διατήρηση υγιεινής διατροφής, σωματική άσκηση, καθώς και επαρκή έκθεση στο φως της ημέρας. Είναι δύσκολο να είμαστε διανοητικά αποτελεσματικοί και συναισθηματικά παρόντες σε βάθος χρόνου χωρίς αυτά τα θεμέλια.
2.Συναισθηματική Αυτοφροντίδα
Διασκέδαση: Είναι σημαντικό ο ψυχοθεραπευτής να βρει τον χρόνο να δοκιμάσει νέες δραστηριότητες, να εκφράσει την δημιουργικότητά του, να παίξει, να συνδεθεί με την φύση. Όπως είπε ο Winston Churchill, αν θέλουμε πραγματικά να αποστασιοποιηθούμε από την εργασία μας, δεν πρέπει να κάνουμε πράγματα που απλώς θα μας χαλαρώσουν, αλλά πράγματα που θα μας απασχολήσουν τόσο πολύ που θα ξεχάσουμε την δουλειά.
Ένα τελετουργικό μετά από κάθε συνεδρία, ανεξάρτητα από το πόσο σύντομο, μπορεί να βοηθήσει στην μετατόπιση της ενέργειας. Οι θεραπευτές έχουν έναν τρόπο εργασίας που περιλαμβάνει κυρίως καθιστή θέση οπότε είναι ζωτικής σημασίας να δημιουργηθεί με κάποιο τρόπο μια αλλαγή σκηνικού κατά τη διάρκεια μιας εργάσιμης ημέρας.
Προσωπική Θεραπεία: Εμείς οι θεραπευτές χρειαζόμαστε εφ’ όρου ζωής προσωπική θεραπεία ώστε να διατηρούμε όσο γίνεται σε ισορροπία τα δικά μας, προσωπικά θέματα και να μην τα αφήνουμε να επιβαρύνουν ή να προβάλλονται στους θεραπευόμενους αλλά και για να μπορούμε να διαχειριστούμε όσα μας ανακινούν τα αφηγήματα των θεραπευόμενων.
Όρια και ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής: Είναι εξαιρετικής σημασίας ο καθορισμός σαφών ορίων με τους θεραπευόμενους ώστε να αποτραπεί η συναισθηματική εξάντληση και να διατηρηθεί μια ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Χρειάζεται να δοθεί προτεραιότητα στο χρόνο για αυτο-φροντίδα ακόμα και όταν φαίνεται ότι δεν υπάρχει «αρκετός χρόνος», γιατί μόνο φροντίζοντας την δική του ευημερία ο θεραπευτής θα μπορέσει να εξυπηρετήσει όλους εκείνους που υποστηρίζει.
3. Επαγγελματική υποστήριξη
Εποπτεία: Οι ψυχοθεραπευτές χρειάζονται τακτική εποπτεία με κάποιον του οποίου την κρίση να εμπιστεύονται ώστε να οργανώσουν την δουλειά τους, να διαχειριστούν τις δυσκολίες με τους θεραπευόμενους, να ανανεώνουν τις γνώσεις τους, να ανατρέχουν στον κώδικα δεοντολογίας, να δέχονται υποστήριξη και ανατροφοδότηση.
Υποστήριξη από ομοτίμους: Με την συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης συναδέλφων, οι θεραπευτές μοιράζονται κοινές εμπειρίες και ενθαρρύνονται αμοιβαία, απομακρύνοντας τον κίνδυνο της επαγγελματικής απομόνωσης.
Συνεχής μάθηση: Η σημασία της συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης είναι εξαιρετική, όχι μονάχα για να βοηθηθούν οι θεραπευόμενοι αλλά και για να εμπνευστούν οι θεραπευτές.
4. Κοινωνική Αυτοφροντίδα
Διατήρηση σχέσεων: Οι θεραπευτές είναι πρώτα από όλα άνθρωποι. Η καλλιέργεια σχέσεων με την οικογένεια και τους φίλους είναι απαραίτητη για την διατήρηση ενός δικτύου υποστήριξης εκτός εργασίας.
Συμμετοχή στην κοινότητα: Η συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες προωθεί την αίσθηση του ανήκειν και της σύνδεσης.
5. Πνευματική Φροντίδα του Εαυτού
Ενσυνειδητότητα και διαλογισμός: Οι πρακτικές αυτές βοηθούν τόσο στη γείωση, όσο και στη διαχείριση του άγχους.
Θρησκευτική πίστη: Όταν οι θεραπευτές συμμετέχουν σε δραστηριότητες που ευθυγραμμίζονται με τις πνευματικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις τους, ενισχύεται η εσωτερική τους ισορροπία και ανθεκτικότητα.
6. Πρακτική αυτοφροντίδα
Περιβάλλον εργασίας: Ένα άνετο και οργανωμένο εργασιακό περιβάλλον δίνει μια αίσθηση ευεξίας.
Διαλείμματα: Τα τακτικά διαλείμματα κατά τη διάρκεια της εργασιακής ημέρας βοηθούν να επαναφορτιστούμε, να είμαστε πιο συγκεντρωμένοι και να αποφύγουμε την εξουθένωση.
7. Αυτοσυμπόνια
Χρειάζεται και οι ίδιοι οι θεραπευτές να θυμούνται ότι είναι άνθρωποι ευάλλωτοι και επιρρεπείς σε λάθη.
Θετικός Αυτο-Διάλογος: Αντισταθμίζει την αυτοκριτική και βοηθάει τον θεραπευτή να διατηρήσει μια υγιή εικόνα του εαυτού.
Συμπέρασμα
Η αυτοφροντίδα του θεραπευτή είναι μια συνεχής προσπάθεια και απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση ενσωματώνοντας σωματικές, συναισθηματικές, κοινωνικές, πνευματικές και πρακτικές στρατηγικές. Καθώς οι συνθήκες της ζωής μας αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, το ίδιο θα πρέπει να συμβαίνει και με τις πρακτικές αυτοφροντίδας μας. Ο συνεχής αυτο-αναστοχασμός και η αυτοαξιολόγηση θα διασφαλίσουν ότι οι ανάγκες αυτοφροντίδας μας ικανοποιούνται επαρκώς. Θα πρέπει ο καθένας μας να συνειδητοποιήσει και να δώσει προσοχή στα προσωπικά προειδοποιητικά σημάδια. Παραδείγματα μπορεί να περιλαμβάνουν το να είμαστε σε συνεδρία και να βιώνουμε πλήξη, αίσθημα θυμού ή δυσαρέσκειας προς τους θεραπευόμενους, να ευχόμασταν να ήμασταν κάπου αλλού ή να παρακολουθούμε το ρολόι μέχρι να τελειώσει η συνεδρία, να ακυρώνουμε ραντεβού, να αισθανόμαστε υπερβολική κόπωση, απώλεια απόλαυσης ή χαμηλό κίνητρο.
Η αυτο-φροντίδα ξεκινά με τη συνειδητοποίηση ότι πρέπει να φροντίσουμε τον εαυτό μας γιατί οι θεραπευόμενοι εξαρτώνται από εμάς αλλά το ίδιο και εμείς.
Βιβλιογραφικές αναφορές
https://www.talkspace.com/blog/self-care-for-therapists/
https://positivepsychology.com/self-care-strategies-therapists/
Dunne, C., & Dunne, C. (2000). Wounded healer of the soul: Carl Jung
Kaslow, N. J., Rubin, N. J., Forrest, L., Elman, N. S., Van Horne, B. A., Jacobs, S. C., … & Thorn, B. E. (2007). Recognizing, assessing, and intervening with problems of professional competence. Professional Psychology: Research and Practice, 38(5), 479.