- BY dscreative
- POSTED IN Άρθρα
- WITH 0 COMMENTS
- PERMALINK
- STANDARD POST TYPE
Σας έχει συμβεί ποτέ να σας εγκαταλείψουν χωρίς καμιά προειδοποίηση, ούτε καν εξήγηση και να ξοδεύετε ψυχική ενέργεια κάνοντας σενάρια για το τι συνέβη; Είναι μια συνθήκη που σας στερεί κάθε ευκαιρία να διαχειριστείτε αυτό που πήγε στραβά στη σχέση. Όταν κάτι δεν έχει επιλυθεί, ο εγκέφαλός μας επιμένει σε σπειροειδείς σκέψεις (φαινόμενο Zeigarnik) επιδιώκοντας μια ικανοποιητική εξήγηση. Όλα αυτά θα μπορούσαν να αποφευχθούν με ένα «ευχαριστώ, αλλά όχι» – οποιαδήποτε μορφή απάντησης θα ήταν καλύτερη από την βίαιη διακοπή της σχέσης.
Δυστυχώς, στην σημερινή εποχή της υπερ – έκθεσης λόγω των μέσων μαζικής δικτύωσης, το ghosting, η ξαφνική και ανεξήγητη διακοπή επικοινωνίας στις ρομαντικές ή φιλικές σχέσεις, μοιάζει να παίρνει διαστάσεις επιδημίας.
Αιτίες του Ghosting
Στους ψυχολογικούς παράγοντες τον πρώτο λόγο έχουν ο φόβος σύγκρουσης και η αποφυγή αντιπαραθέσεων που συνήθως οφείλονται σε χαμηλή αυτοεκτίμηση. «Οι άνθρωποι συνήθως εξαφανίζονται χωρίς εξήγηση επειδή νιώθουν άβολα να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους», είπε ο Δρ Tirrell DeGannes, ένας από τους ψυχοθεραπευτές του Thriving Center of Psychology. Σίγουρα αξίζει να αναφερθεί και η απουσία ενσυναίσθησης και συναισθηματικής ωριμότητας. Άτομα με έντονες εναλλαγές από την ιδεαλιστική στην απαξιωτική στάση απέναντι στους άλλους έχουν επίσης πολλές πιθανότητες να εξαφανιστούν χωρίς εξηγήσεις. Το ίδιο ισχύει και για όσους έχουν χαμηλή συναισθηματική αυτορρύθμιση και δρουν με παρορμητικότητα.
Συσχέτιση με Διαταραχές Προσωπικότητας:
Το ghosting δεν είναι διαταραχή αλλά συμπεριφορά, που όμως μπορεί να προκύπτει από δυσκολίες που δημιουργούν στις κοινωνικές σχέσεις πλήθος διαταραχών. Μολονότι η έρευνα στον τομέα αυτό δεν είναι ακόμη ευρεία, έχουν γίνει κάποιοι συσχετισμοί.
- Τα άτομα με Αποφευκτική Διαταραχή Προσωπικότητας (Avoidant Personality Disorder – AvPD) διακατέχονται από έντονο φόβο απόρριψης και κριτικής. Το ghosting μπορεί να προκύψει ως μηχανισμός αποφυγής όταν νιώθουν ότι μια σχέση γίνεται πολύ απαιτητική ή υπάρχει πιθανότητα συναισθηματικής εγγύτητας που τους κάνει να αισθάνονται ευάλωτοι.
- Τα άτομα με Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας (Narcissistic Personality Disorder – NPD) μπορεί να εφαρμόζουν το ghosting ως έναν τρόπο να διατηρούν τον έλεγχο στις σχέσεις τους ή να αποφεύγουν τις συνέπειες της απόρριψης που θα μπορούσε να πλήξει την αυτοεικόνα τους. Το ghosting έχει συσχετιστεί και με τον «Ευάλωτο Ναρκισσισμό» που χαρακτηρίζεται από παθολογικές παρουσιάσεις, τόσο άγχους και ευαισθησίας, όσο και υπερευαισθησία στην κριτική, αισθήματα ανεπάρκειας και αμυντικότητα.
- Τα άτομα με Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας (Borderline Personality Disorder – BPD) παρουσιάζουν έντονη αστάθεια στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, κάτι που συχνά οδηγεί σε απότομες διακοπές επικοινωνίας ως αμυντικό μηχανισμό.
- Η Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας (Antisocial Personality Disorder – ASPD) σχετίζεται με ανευθυνότητα, χειριστικότητα και έλλειψη τύψεων, κάτι που μπορεί να κάνει το ghosting μια φυσιολογική συμπεριφορά για τα άτομα που έχουν αυτή τη διαταραχή.
- Η διαταραχή κοινωνικού άγχους χαρακτηρίζεται από φόβο και αποφυγή που παρεμποδίζουν τις υγιείς σχέσεις. Σε αυτήν την περίπτωση, δεν υπάρχει καμία πρόθεση να βλάψουν ή να χειραγωγήσουν. Το άτομα αυτά μπορεί να επικοινωνούν αποτελεσματικά στο διαδίκτυο ή μέσω μηνυμάτων αλλά να παραλύουν στην ιδέα να ντροπιαστούν, να κριθούν αρνητικά ή να αλληλεπιδράσουν με κάποιον που δεν γνωρίζουν, οπότε ο τερματισμός κάθε επαφής μπορεί να φαίνεται ως η μόνη λύση.
- Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί απλώς να είναι πιο εύκολο να αποκόψουμε με κάποιον από το να επικοινωνήσουμε μαζί του όταν παλεύουμε με τις καταθλιπτικές διαταραχές όπως η μείζονα κατάθλιψη και η διπολική διαταραχή.
Σε άλλες περιπτώσεις, το ghosting δεν συνδέεται με ψυχική ασθένεια ή διαταραχή προσωπικότητας. Αντίθετα, έχει να κάνει περισσότερο με το πώς βλέπει ένα άτομο τις ρομαντικές σχέσεις. Κάποιος με νοοτροπία ανάπτυξης πιστεύει ότι οι υγιείς σχέσεις καλλιεργούνται και αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου. Οι διαφορές είναι αναπόφευκτες και δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι η σχέση είναι καταδικασμένη. Κάποιος με νοοτροπία του πεπρωμένου, από την άλλη πλευρά, πιστεύει ότι οι σχέσεις τελειώνουν όταν δύο άνθρωποι δεν ήταν «προορισμένοι για να είναι μαζί». Με αυτή την οπτική, οι διαφορές δείχνουν ότι το ζευγάρι είναι ασυμβίβαστο και ότι η σχέση δεν μπορεί να προχωρήσει. Σύμφωνα με δύο μελέτες, όσοι έχουν νοοτροπία πεπρωμένου είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιούν ghosting για να τερματίσουν τις σχέσεις τους και να συνεχίσουν την αναζήτησή τους για το «σωστό» άτομο.
Εάν κάποιος γνωρίζει ότι έχει ένα μοτίβο απότομης εγκατάλειψης των σχέσεων, ίσως είναι καλή ιδέα να ζητήσει βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Οι ισχυρές σχέσεις είναι απαραίτητες για τη γενική υγεία και συμπεριφορές όπως το ghosting μπορεί να υποδηλώνουν την ανάγκη για συμβουλευτική.
Επιπτώσεις του Ghosting
Οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες περιλαμβάνουν το αίσθημα απόρριψης, ανασφάλειας, σύγχυσης και την πληγωμένη αυτοεκτίμηση. Σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και δυσκολία στον ύπνο και τη συγκέντρωση, καθώς και πιθανή εμφάνιση άγχους ή κατάθλιψης.
Σε ψυχολογικές μελέτες, η κοινωνική απόρριψη έχει μάλιστα βρεθεί ότι ενεργοποιεί τις ίδιες νευρολογικές οδούς με τον σωματικό πόνο. Το Ghosting είναι ακόμη πιο επιζήμιο για τους ανθρώπους που είχαν ήδη χαμηλή αυτοεκτίμηση, αφού τείνουν να απελευθερώνουν λιγότερα εσωτερικά παραγόμενα οπιοειδή στον εγκέφαλο μετά την απόρριψη, σε σύγκριση με εκείνους με υψηλότερη αυτοεκτίμηση. Με άλλα λόγια, χαμηλή αυτοεκτίμηση σημαίνει λιγότερη ικανότητα ανοχής στον πόνο της εγκατάλειψης.
Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για όσους έχουν υποστεί ghosting επικεντρώνονται γύρω από συναισθήματα δυσπιστίας που αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου, σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, μεταφερόμενα σε μελλοντικές σχέσεις.
Ωστόσο, υπάρχουν ψυχολογικές συνέπειες και για εκείνους που διέπραξαν ghosting. Περίπου το 50 τοις εκατό εκείνων που εξαφανίζονται χωρίς καμιά εξήγηση βιώνουν αισθήματα ενοχής ή τύψεων. Σύμφωνα επίσης με τα ευρήματα, καθώς οι άνθρωποι χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο το ghosting ως τρόπο τερματισμού των σχέσεων και ουσιαστικά εξασκούν το «serial ghosting», αδυνατούν να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας και διαχείρισης συγκρούσεων, εμποδίζοντας την προσωπική τους ανάπτυξη καθώς η γνήσια οικειότητα γίνεται όλο και πιο άγνωστη.
Κοινωνικές και Πολιτισμικές Διαστάσεις του Ghosting
Η επίδραση της ψηφιακής εποχής και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην ενίσχυση του φαινομένου είναι προφανής, αφού η ανωνυμία του διαδικτύου διευκολύνει την «εξαφάνιση». Έρευνα δείχνει ότι το 65% της Gen Z και των millenials έχουν κάνει ghosting σε κάποιον ενώ το 84% το έχουν υποστεί.
Εξάλλου, η έλλειψη ανθρώπινης επαφής γεννά έλλειψη ενσυναίσθησης. Είναι σα να ξεχνάμε ότι τα email και τα μηνύματα προέρχονται στην πραγματικότητα από ανθρώπους με συναισθήματα. Φαντάζεστε να μιλάτε σε κάποιον πρόσωπο με πρόσωπο και μετά την επόμενη στιγμή να εξαφανιστείτε;
Σε σχέση με τη σημαντική συχνότητα του ghosting μετά το σεξ, η σημερινή κουλτούρα των dating apps αναφέρθηκε από ορισμένους συμμετέχοντες σε έρευνες ως αντίθετη προς την ανοιχτή και ειλικρινή επικοινωνία. Κατά ειρωνικό τρόπο και ίσως σε μια προσπάθεια εκλογίκευσης, κάποιοι ανέφεραν πως εξαφανίστηκαν για να τερματίσουν μια σχέση με πιο ευγενικό τρόπο. Ωστόσο, πρόσφατα δεδομένα υποδηλώνουν ότι στις ΗΠΑ οι ενήλικες γενικά αντιλαμβάνονται τον χωρισμό μέσω email, μηνυμάτων ή μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως απαράδεκτο και προτιμούν οι σχέσεις να τελειώνουν μέσω προσωπικής επαφής.
Το ghosting είναι μια παθητικό-επιθετική συμπεριφορά, αυτοπροστατευτικό εις βάρος των συναισθημάτων των άλλων ανθρώπων και είναι δύσκολο να σταματήσει: Οι άνθρωποι που το έχουν υποστεί είναι πιο πιθανό να κάνουν το ίδιο σε κάποιον άλλο. Ίσως θα πρέπει να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την τάση, ενάντια σε μια κουλτούρα γνωριμιών μιας χρήσης.
Κάποιος που εξαφανίζεται από την σχέση σας χωρίς καμιά εξήγηση δηλώνει ότι δεν είναι έτοιμος να σας φερθεί ως ενήλικας ή να είναι ειλικρινής για τα συναισθήματά του, όταν πρόκειται για μια ευαίσθητη κατάσταση. Είναι ένα σαφές σημάδι ότι βασίζεται σε πρωτόγονους μηχανισμούς αντιμετώπισης – όπως η αποφυγή και η άρνηση – και δεν είναι σε θέση να έχει μια ώριμη σχέση μαζί σας αυτή τη στιγμή. Φαίνεται χωρίς νόημα το να επικοινωνήσετε ξανά μαζί του, αφού πιθανότατα θα επαναλάβει αυτή τη συμπεριφορά. Επιλέξτε να περνάτε τον χρόνο σας με ευγενικούς και ώριμους ανθρώπους. Ζητήστε υποστήριξη από φίλους και αν χρειάζεται, από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Και αν πονάτε; Να θυμάστε ότι η συμπεριφορά που έχετε υποστεί αφορά περισσότερο το άλλο άτομο παρά εσάς.
Βιβλιογραφικές αναφορές
Park, Y., & Klein, N. (2024). Ghosting: Social rejection without explanation, but not without care. Journal of Experimental Psychology: General.
Pham, Q. D., & Pecherkina, A. A. (2024). How ghosting and stress impact vulnerable narcissism and maladaptive daydreaming: The role of mindfulness and rumination. Psychology of Consciousness: Theory, Research, and Practice.
https://fherehab.com/learning/ghosting-someone-social-disorder